Zwyrodnienie kręgosłupa – objawy i sposoby leczenia

30 marca 2021Ortopedia

Objawy zwyrodnienia kręgosłupa są niezwykle uciążliwe, niezależnie od tego, czy zmiany obejmują odcinek szyjny, piersiowy czy lędźwiowy. Trudny do zniesienia ból pleców oraz szereg innych dolegliwości wymagają natychmiastowego podjęcia terapii. Jak rozpoznać chorobę zwyrodnieniową i w jaki sposób ją leczyć? 

 Co to jest zwyrodnienie kręgosłupa?

Zwyrodnienie kręgosłupa polega na przedwczesnym zużyciu i deformacji krążków międzykręgowych oraz stawów kręgowych. W przebiegu choroby zwyrodnieniowej dochodzi do zniszczenia chrząstki stawowej, zniekształceń kostnych oraz powstawania osteofitów, czyli specyficznych wyrośli, które mogą zwężać kanał kręgowy (mówimy wówczas o stenozie). Zmianom tym towarzyszy proces zapalny. W rezultacie połączenia pomiędzy poszczególnymi segmentami kręgosłupa ulegają osłabieniu, a cały kręgosłup – destabilizacji.  Najczęściej obserwuje się zwyrodnienie kręgosłupa szyjnego oraz lędźwiowego, najrzadziej diagnozowane jest zwyrodnienie kręgosłupa piersiowego. 

Zmiany zwyrodnieniowe w kręgosłupie kojarzone są przede wszystkim z seniorami. I rzeczywiście ich występowanie obserwuje się głównie u osób powyżej 60. roku życia (szacuje się, że bóle zwyrodnieniowe kręgosłupa zgłasza aż 60 procent pacjentów w tej grupie). Dolegliwości tego typu coraz częściej rozpoznawane są jednak także u ludzi młodych, po 30. roku życia. 

Ryzyko powstania zwyrodnień istotnie zwiększają przebyte urazy kręgosłupa, zawodowe uprawianie sportów, siedzący tryb życia, wady postawy (np. skolioza), a także zaburzenia hormonalne i metaboliczne. Znaczenie mają także czynniki genetyczne, np. wrodzone nieprawidłowości stawowe. 

Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa ma charakter przewlekły, przez wiele lat może pozostać niezauważona. 

Jakie są objawy zwyrodnienia kręgosłupa? 

Podstawowym objawem zwyrodnienia kręgosłupa jest ból. Na początkowych etapach pojawia się tylko podczas wykonywania ruchów i nie jest zaawansowany. Z czasem zdecydowanie przybiera na sile i występuje również w spoczynku. Ból kręgosłupa jest najbardziej dotkliwy po czasowym unieruchomieniu (np. o poranku czy po dłuższym siedzeniu), zmniejsza się natomiast po rozruszaniu. Może towarzyszyć mu uczucie sztywności kręgosłupa i ograniczenie jego ruchomości, typowe są także inne objawy neurologiczne, takie jak: wrażenie drętwienia, mrowienia, zaniki czucia. 

Zwyrodnienie kręgosłupa lędźwiowego – objawy 

Kręgosłup lędźwiowy podlega największym obciążeniom, dlatego jest najbardziej podatny na powstawanie zmian zwyrodnieniowych. Te rozwijają się na ogół w obrębie ostatniego kręgu (L5) i mogą generować objawy rwy kulszowej – ból kręgosłupa promieniujący do nóg i pośladków. Jest to tzw. ból korzeniowy – ostry, rwący ból będący efektem ucisku na korzenie nerwowe. Ucisk wywołuje zwykle dyskopatia, głównie przepuklina kręgosłupa, niejednokrotnie towarzysząca zmianom zwyrodnieniowym. 

Zwyrodnienie kręgosłupa szyjnego – objawy 

Do objawów zwyrodnienia kręgosłupa szyjnego należy przede wszystkim uciążliwa sztywność i ból karku. Silny, palący ból promieniujący do barku, łopatki, ramienia, przedramienia i dłoni może wskazywać na rwę barkową. 

Zwyrodnienie szyjnego odcinka kręgosłupa wywołuje dodatkowo szereg innych objawów neurologicznych: 

• zawroty głowy, 
• ból głowy z tyłu, 
• szumy uszne, 
• nudności,
• drętwienie i mrowienie rąk, 
• niedowłady kończyn górnych. 

Jeśli zmiany zwyrodnieniowe w odcinku szyjnym są bardzo zaawansowane, mogą wystąpić nawet zaburzenia wzroku i słuchu. 

Zwyrodnienie kręgosłupa piersiowego – objawy 

Symptomy związane ze zwyrodnieniem kręgosłupa w odcinku szyjnym to przede wszystkim ograniczenie zakresu wykonywanych ruchów oraz ból pleców między łopatkami. Pojawia się również osłabienie siły okolicznych mięśni. Zdarza się, że ból promieniuje do kończyn dolnych. 

Jak leczyć zwyrodnienie kręgosłupa? 

Sposób leczenia choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa zależy od specyfiki i stopnia zaawansowania zmian. Procesy degeneracyjne są, niestety, nieodwracalne, a stosowane leczenie zachowawcze ma na celu przede wszystkim zahamowanie postępu choroby oraz zmniejszenie bólu i poprawę ogólnej sprawności. Jakie metody są stosowane? 

• Chorym podaje się leki o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym w formie tabletek, maści czy zastrzyków. Są to między innymi niesteroidowe leki przeciwzapalne. 
• Konieczna jest rehabilitacja kręgosłupa, w tym zabiegi fizykoterapeutyczne, takie jak m.in.: laseroterapia, krioterapia, naświetlanie lampa sollux.
• Duże znaczenie ma zmniejszenie masy ciała, zwłaszcza jeśli pacjent zmaga się z nadwagą lub otyłością. 
• Ważne jest zwiększenie aktywności fizycznej – ćwiczenie mięśni, brzucha i grzbietu, wykonywanie ćwiczeń w wodzie, pływanie. 
• Zaleca się zadbanie o ergonomię snu – stosowanie materaców i poduszek ortopedycznych, które zapewniają odpowiednie podparcie kręgosłupa. 

Przeczytaj także: Poduszka ortopedyczna – ulga dla szyi i kręgosłupa

Orteza na zwyrodnienie kręgosłupa 

Często polecanym rozwiązaniem jest noszenie ortezy lędźwiowej, gorsetu piersiowego lub kołnierza szyjnego. Stabilizacja kręgosłupa przynosi ulgę zwłaszcza w momentach zaostrzeń bólu. Stosowanie tego typu zapatrzenia medycznego zawsze powinno wynikać z wyraźnych wskazań lekarza. Specjalista określa także, jak długo może być wykorzystywane. 

Ortezy kręgosłupa oraz gorsety dostępne w sklepie internetowym: Orteza kręgosłupa Lumbo Direxa, Rehband 7792 – Gorset lędźwiowo-krzyżowy Power Line, Gorset piersiowo-lędźwiowy Lumbo Carezza High.

Jeśli mniej inwazyjne sposoby zawiodą, konieczne bywa wykonanie zabiegu operacyjnego. 

Przeczytaj również: Ból kręgosłupa lędźwiowego – przeszywający i przewlekły ból pleców

Zwyrodnienie kręgosłupa – operacja 

Wskazaniem do operacji kręgosłupa jest przede wszystkim brak efektów działań zachowawczych, a także rozpoznanie w badaniu rezonansem magnetycznym lub tomografii komputerowej ucisku na struktury w kanale kręgowym. 

W przypadku silnego bólu ulgę może przynieść zastosowanie blokad przykręgosłupowych. To stosunkowo mało inwazyjna procedura, która zakłada podanie leku sterydowego bezpośrednio do zmienionego miejsca generującego objawy.

Bardziej zaawansowane leczenie operacyjne, zależnie od potrzeb, służy odciążeniu stawów, ich stabilizacji, usunięciu osteofitów, poszerzeniu kanału kręgowego. W tym celu wykorzystuje się różne metody, m.in. wszczepienie wyrostka kolczystego, laminektomię, foraminotomię. 

Zwyrodnienie kręgosłupa wymaga regularnych działań terapeutycznych. Zarówno w leczeniu, jak i profilaktyce powstawania zwyrodnień cenna jest przede wszystkim zrównoważona aktywność ruchowa oraz zadbanie o ergonomiczne warunki pracy oraz wypoczynku nocnego.