Zwichnięcie kostki – jak wygląda i co należy zrobić?
Zwichnięcie kostki to bardzo częsty uraz, do którego może dojść nawet podczas zwykłego spaceru. Zwichnięta kostka wywołuje ostry ból kończyny oraz szereg innych uciążliwych objawów, dlatego konieczne jest jak najszybsze podjęcie leczenia. Podpowiadamy, jak rozpoznać, że mamy do czynienia z urazem tego typu oraz jak wygląda jego leczenie.
Spis treści
Czym jest zwichnięcie kostki i jakie ma przyczyny?
Zwichnięcie kostki to potoczne określenie na zwichnięcie stawu skokowego. W przebiegu urazu dochodzi do nieprawidłowego przemieszczenia się względem siebie kości (zwykle piszczelowej i skokowej) oraz struktur budujących staw. Uszkodzeniu ulega torebka stawowa oraz więzadła, których zadaniem jest stabilizacja stopy. Do zwichnięcia dochodzi, kiedy staw w nieodpowiednim ułożeniu zostanie nadmiernie przeciążony, a siła urazu przekroczy wytrzymałość torebki stawowej i więzadeł.
Zwichnięta kostka jest najczęściej efektem nieprawidłowego ustawienia stopy podczas aktywności ruchowej – biegania (zwłaszcza po nierównym terenie lub po niestabilnym podłożu, np. po piasku), wykonania zeskoku czy podskoków. Do zwichnięcia kostki może dojść również na skutek silnego uderzenia w staw, dlatego jest to dość typowy uraz dla osób uprawiających gry zespołowe, np. piłkę nożną.
Ryzyko zwichnięcia jest największe, gdy aktywizujemy się po długotrwałym bezruchu. Zagrożenie wzrasta również, wówczas gdy nosimy źle dopasowane obuwie, zwłaszcza buty na wysokich obcasach.
Zwichnięcie a skręcenie kostki
Choć pojęcia te bywają używane zamiennie, skręcona kostka jest znacznie mniej poważnym urazem. W przebiegu skręcenia stawu skokowego uszkodzeniu ulegają jedynie tkanki miękkie – zależnie od stopnia urazu może dojść do naciągnięcia (I stopień), naderwania (II stopień) lub całkowitego rozerwania torebki stawowej i więzadeł (III stopień). Położenie kości się jednak nie zmienia.
Objawy zwichnięcia kostki oraz skręcenia stawu są podobne, jednak zdecydowanie różnią się nasileniem – w przypadku zwichnięcia są o wiele bardziej dotkliwe.
Sprawdź również: Złamanie kostki bocznej – czas leczenia i postępowanie
Zwichnięcie kostki – objawy
Jak rozpoznać zwichnięcie kostki? Do najbardziej typowych objawów zwichnięcia stawu skokowego należą:
- przeszywający ból kostki – nasila się przy próbie ruchu,
- widoczna deformacja – staw zmienia swój kształt,
- opuchlizna kostki – obrzęk stopniowo narasta,
- krwiak w okolicach stawu – zasinienie jest rezultatem uszkodzenia naczyń krwionośnych.
Zwichnięcie stawu skokowego to bardzo poważny uraz wymagający pilnej interwencji lekarskiej. Ze względu na duże podobieństwo symptomów do oznak skręcenia, świadomość tego, jak wygląda zwichnięta kostka, nie wystarczy, by stwierdzić, że faktycznie mamy do czynienia z tego typu urazem. Konieczne jest wykonanie odpowiednich badań, przede wszystkim zdjęcia rentgenowskiego.
Co robić przy zwichnięciu kostki? Pierwsza pomoc
Jeśli podejrzewamy, że doszło do zwichnięcia stawu, należy jak najszybciej unieruchomić kończynę i ułożyć ją na podwyższeniu – powyżej linii serca, co zapobiegnie napływowi krwi do uszkodzonych naczyń. Ulgę w dotkliwym bólu przyniosą zimne okłady (nie można stosować ich jednak bezpośrednio na skórę). Ze względu na ryzyko poważnych powikłań, w tym niedokrwienia kończyny, nie należy zwlekać z wizytą u lekarza. Nie istnieją skuteczne domowe sposoby na zwichniętą kostkę – uraz wymaga specjalistycznego leczenia.
Leczenie zwichniętej kostki
Podstawą terapii jest nastawienie stawu skokowego, a następnie jego uruchomienie na około 6 do 8. tygodni – stosuje się gips bądź odpowiednio dobrana ortezę stawu skokowego. Orteza w przeciwieństwie do gipsu nie obciąża kończyny, dlatego bywa często rekomendowanym rozwiązaniem. Nie tylko stabilizuje staw, ale także łagodzi ból oraz przyspiesza regenerację uszkodzonych tkanek. Należy pamiętać, by nie wybierać ortezy samodzielnie – ostateczną decyzję o rodzaju stabilizatora oraz czasie jej użytkowania powinien podjąć lekarz ortopeda lub fizjoterapeuta.
W czasie unieruchomienia kończyny nie należy jej forsować, nie zaleca się też zażywania gorących kąpieli ani picia alkoholu.
Dodatkowo profilaktycznie stosuje się preparaty przeciwzakrzepowe oraz przeciwobrzękowe.
Jeśli doszło do uszkodzenia torebki stawowej lub więzadeł, może być konieczne leczenie operacyjne, podczas którego przeprowadza się rekonstrukcje tych struktur.
Przeczytaj także: Orteza stawu kolanowego – jakie jest dofinansowanie, kiedy i komu przysługuje refundacja?
Rehabilitacja po zwichnięciu stawu skokowego
Decyzja o tym, kiedy rozpocząć rehabilitację po zwichnięciu kostki, podejmowana jest indywidualnie, zależnie od ogólnej kondycji zdrowotnej pacjenta oraz jego trybu życia. Nie należy rozpoczynać jej zbyt wcześnie ze względu na ryzyko odnowienia urazu.
W rehabilitacji stawu skokowego najczęściej stosuje się w tym wypadku kinezyterapię oraz zabiegi fizykoterapeutyczne, takie jak laser, pole magnetyczne, ultradźwięki oraz krioterapia. Pozwalają one zwiększyć ruchomość stawu, odzyskać czucie głębokie oraz odnowić prawidłowe wzorce ruchowe po okresie unieruchomienia. To bardzo ważne, by zmniejszyć zagrożenie wystąpienia ponownego urazu w przyszłości.
Aby zapobiec zwichnięciu kostki, warto pamiętać o noszeniu właściwie dobranego obuwia, a przede wszystkim wykonywać rozgrzewkę przed podjęciem aktywności fizycznej.
Ortezy stawu skokowego dostępne w naszym sklepie internetowym: MalleoTrain, Malleo Sensa oraz Malleo Tristep.
