Zapalenie stawu kolanowego – leczenie, objawy i przyczyny

Zapalenie stawu kolanowego może przybierać różne formy, jednak zawsze wywołuje objawy, takie jak ból i ograniczenie możliwości wykonywania ruchów. Leczenie stanu zapalnego uzależnione jest od przyczyny choroby – wykorzystywane są sposoby mniej lub bardziej inwazyjne. Co warto wiedzieć na temat zapalenia stawu kolanowego?

Co oznacza zapalenie stawu kolanowego?

Dolegliwości w obrębie kolan to jedna z najczęstszych przyczyn wizyt u lekarza. Z uwagi na pełnione funkcje staw kolanowy podlega znacznym obciążeniom i jest podatny na różnego typu uszkodzenia. Dodatkowo ulega zużyciu szybciej niż pozostałe struktury budujące układ kostno-stawowy. W związku z tym, że jest on angażowany niemal w każdy wykonywany przez nas ruch, wszelkie zakłócenia jego prawidłowego działania negatywnie wpływają na naszą sprawność i mobilność.

Jak wygląda zapalenie stawów kolanowych?

Zapalenie stawu kolanowego może obejmować kilka różnych budujących go elementów, np.: kaletkę, błonę maziową, ciało tłuszczowe Hoffy czy staw rzepkowo-udowy.

• Zapalenie kaletki maziowej – kaletka maziowa produkuje wilgotną substancję zapobiegającą powstawaniu tarcia pomiędzy mięśniami i ścięgnami a kośćmi. Stan zapalny kaletki powoduje zaburzenia wydzielania mazi oraz ograniczenie ruchomości kolana.
• Zapalenie błony maziowej – błona maziowa to wewnętrzna warstwa torebki stawowej, której zadaniem jest m.in. nawilżenie chrząstki stawowej, a tym samym ułatwienie wykonywania ruchu w stawie. Zapalenie skutkuje nadprodukcją mazi (dlatego stan ten bywa określany jako woda w kolanie, fachowo – wysiękowe zapalenie stawu kolanowego), co powoduje pojawienie się nieprzyjemnych dolegliwości, w tym problemu z poruszaniem kończyną.
• Zapalenie ciała tłuszczowego Hoffy – struktura ta, choć mniej znana, pełni bardzo istotne funkcje – stabilizuje i amortyzuje kolano, chroniąc je przed wstrząsami. Stan zapalny powoduje m.in. ograniczenie możliwości wyprostu stawu, wrażenie blokady lub przeskakiwanie w kolanie.
• Zapalenie stawu rzepkowo-udowego – na staw ten podczas codziennej aktywności działają największe siły. Do zapalenia dochodzi na skutek nierównomiernego obciążenia rzepki, np. podczas długotrwałego siedzenia z ugiętymi nogami (w pozycji typowej podczas przebywania w kinie, stąd inna nazwa schorzenia – kolano kinomana). Charakterystyczny jest ból kolana z przodu lub z boku rzepki, który ustępuje w pozycji stojącej.

Przyczyny zapalenia stawu kolanowego

Stan zapalny kolana może rozwinąć się na podłożu wad wrodzonych, np. kolan koślawych czy szpotawych. Często jednak powodują go mechaniczne urazy lub choroby, w tym przede wszystkim:

• reumatoidalne zapalenie stawów, 
• choroba zwyrodnieniowa stawów, 
• dna moczanowa. 

Co istotne, problemy ze stawami kolanowymi bywają skutkiem nieleczonych zakażeń bakteryjnych. Bakteryjne zapalenie stawu może rozwinąć się przykładowo u osób z przewlekłą infekcją wywołaną Neisseria gonorrhoeae, czyli bakterią, która odpowiada za rozwój rzeżączki. Infekcję może wywołać również gronkowiec złocisty czy paciorkowiec, ale także wirusy, grzyby i pasożyty.

Na wystąpienie stanu zapalnego stawów kolanowych narażone są ponadto osoby zmagające się ze znaczną nadwagą lub otyłością, a także te w podeszłym wieku. W grupie ryzyka znajdują się ponadto pacjenci, którzy przeszli operację stawu kolanowego (np. artroskopię).

Przeczytaj również: Zapalenie stawu barkowego – przyczyny, objawy, leczenie

Zapalenie stawu kolanowego – objawy

Objawy zapalenia w stawie kolanowym mogą nieco różnić się, w zależności od tego, jaka struktura została zajęta przez proces chorobowy. Do najczęściej występujących należą:

• ból kolana – dolegliwości nasilają się przy ruchu i ucisku, 
• opuchlizna kolana, 
• ograniczenie ruchomości kończyny, 
• ocieplenie skóry w okolicach kolana, 
• zaczerwienienie, 
• trzeszczenie w kolanie.

Zależnie od stopnia zaawansowania zmian objawy zapalenia stawu kolanowego mogą mieć różne nasilenie – od umiarkowanego do bardzo dotkliwego.

Leczenie zapalenia stawu kolanowego

O tym, jakie są sposoby oraz jak długo trwa leczenie zapalenia stawu kolanowego również decyduje specyfika dolegliwości. Zwykle stosuje się leki hamujące proces zapalny – doustne lub działające miejscowo, np. w formie żelu lub maści. Jeśli mamy do czynienia z infekcją bakteryjną wdraża się antybiotyk (konieczne jest wcześniejsze pobranie wymazu i poddanie go badaniu mikrobiologicznemu, które pozwala ustalić rodzaj mikroorganizmów odpowiedzialnych za chorobę). Przy obecności wysięku, konieczne jest usunięcie nadmiaru płynu. W niektórych przypadkach zalecane bywa leczenie operacyjne. Znaczenie mają także zabieg fizykoterapeutyczne.

Domowe sposoby na łagodzenie bólu

Ważne jest, by w czasie zapalenia kolana unikać obciążania kończyny. Zaleca się odpoczynek z ułożeniem nogi w taki sposób, by kolano znajdowało się wyżej niż biodro. Aby zmniejszyć obrzęk, można stosować zimne okłady. Ryzyko wystąpienie kolejnych urazów ograniczy założenie opaski elastycznej (jeśli nie ma przeciwwskazań lekarza). Jeśli kolano jest zasinione, można zastosować maść z arniki. Ból kolana załagodzą dostępne bez recepty środki przeciwbólowe.

Sprawdź również: Ból stopy – najczęstsze przyczyny i sposoby leczenia

Przedłużającego się bólu w kolanie nigdy nie należy ignorować. Może on wskazywać nie tylko na stany zapalne, ale także na wiele innych poważnych dolegliwości, które nieleczone, mogą wywołać nieodwracalne zmiany w stawie.