Czym jest kifoza piersiowa i jak sobie z nią radzić?

16 listopada 2022Opieka długoterminowa

Nadmierna kifoza piersiowa to wada postawy, w której nieprawidłowa krzywizna kręgosłupa powoduje zaokrąglenie górnej części pleców. Zaburzenie może wystąpić w każdym wieku, jednak najczęściej dotyczy osób w okresie dojrzewania. Często nie wymaga zaawansowanego leczenia – wystarczające okazują się noszenie prawidłowo dobranej ortezy i regularne ćwiczenia. 

Kifoza piersiowa a nadmierna kifoza piersiowa 

Kifoza piersiowa, czyli wygięcie kręgosłupa w odcinku piersiowym ku tyłowi, to jedna z naturalnych krzywizn kręgosłupa. Kifoza występuje naprzemiennie z lordozą, dlatego kręgosłup przypomina kształtem literę „S”. Jest to konieczne, by mógł on radzić sobie z obciążeniami bez uszczerbku dla stawów i kości. Kifoza odcinka piersiowego kręgosłupa nie jest zatem ani chorobą, ani zaburzeniem budowy anatomicznej ciała.

Nadmierna kifoza piersiowa (często skrótowo, choć niepoprawnie, nazywana po porostu kifozą piersiową) oznacza, że fizjologiczna krzywizna jest pogłębiona, a zatem nie mieści się prawidłowym zakresie, który wynosi od 20 do 40 stopni. Taką wadę postawy często określa się także jako plecy okrągłe, a w terminologii stricte medycznej – hiperkifozą. 

Przeciwieństwem takiego stanu jest spłycona kifoza piersiowa. W tym wypadku plecy są nadmiernie spłaszczone – krzywizna kręgosłupa nie przekracza 20 stopni. W przypadku niepodjęcia leczenia wada może spowodować zniesienie kifozy piersiowej, czyli całkowite wypłaszczenie kręgosłupa. 

Nadmierna kifoza piersiowa – przyczyny 

W zdrowym kręgosłupie kręgi przypominają wyglądem ułożone jeden na drugim cylindry. O nadmiernej kifozie mówimy wtedy, gdy kręgi stają się bardziej klinowate. Ich kształt mogą zmienić m.in.: 

• nieprawidłowa postawa – przede wszystkim wielogodzinne przebywanie w pozycji pochylonej, przyjmowanie nieprawidłowej pozycji podczas siedzenia przy biurku, 
• wady wzroku – jeśli nie są korygowane i wymuszają pochylenie sylwetki do przodu, 
• złamania – najczęściej złamania kompresyjne (inaczej zgnieceniowe) spowodowane zwykle upadkiem, podczas którego na kręgosłup działa duża siła kompresyjna, powodująca zapadanie się kręgów ku sobie; warto wiedzieć, że kompresyjne złamanie kręgów często nie dają zauważalnych objawów; 
• osteoporoza – w tym wypadku pogłębienie kifozy piersiowej jest skutkiem osłabienia kości; choroba zwiększa ponadto ryzyko powstawania złamań kompresyjnych;
• choroba Scheuermanna – kifoza piersiowa u dzieci, najczęściej rozpoczynająca się około 13. roku życia (nazywana też kifozą młodzieńczą); polega na zaburzeniu rozwoju kręgów i ich deformacji; 
• zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa – przewlekły proces zapalny obejmujący stawy, dyski międzykręgowe i więzadła kręgosłupa, który powoduje powstawanie zrostów kostnych i usztywnienie kręgosłupa; najczęściej rozwija się u młodych dorosłych. 

Badania opublikowane na łamach renomowanego czasopisma medycznego „Journal of Orthopedic & Sports Physical Therapy” dowodzą, że kąt skrzywienia kręgosłupa ma tendencję do zwiększania u osób po 40. roku życia. Od 20 do 40 procent kobiet i mężczyzn z tej grupy ma objawy nadmiernej kifozy piersiowej, przy czym zmiany częściej i szybciej zachodzą u kobiet. 

Groźne skutki przeciążenia kręgosłupa. Dowiedz się, czym jest wdowi garb  

Kifoza piersiowa – objawy 

W przypadku pogłębionej kifozy piersiowej objawy zależą od jej przyczyn i stopnia nasilenia zmian. Najczęściej u pacjentów obserwuje się:

• zaokrąglenie ramion lub wyraźny garb na plecach, 
• wysunięcie głowy i barków ku przodowi
• odstające łopatki
• zapadnięcie i spłaszczenie klatki piersiowej,
• sztywność kręgosłupa
• ból pleców, 
• ból w klatce piersiowej,
• problemy z oddychaniem,
• uczucie zmęczenia związane z nieprawidłowym napięciem mięśni.   

Jednym z alarmujących objawów pogłębionej kifozy kręgosłupa piersiowego u dzieci są odstające łopatki, które często są też nadmiernie rozstawione.

Kifoza piersiowa a ból w klatce 

Współwystępowanie duszności i bólu w piersiach może sugerować zawał serca. U osób z kifozą bardzo często wiąże się to jednak ze zmniejszeniem ilości miejsca w klatce piersiowej na skutek pochylenia kręgosłupa do przodu, które pociąga za sobą rozszerzenie i opadnięcie ramion. Mimo wszystko objawów tego typu nie można ignorować i nawet przy zaawansowanej wadzie postawy należy pilnie skonsultować się z lekarzem. 

Komplikacje 

Nadmierna kifoza piersiowa może osłabiać siłę mięśni pleców i ograniczać sprawność fizyczną. Przekłada się to na problemy ze wstawaniem i chodzeniem, pacjenci miewają też trudność z patrzeniem w górę. Wraz z nasilaniem się wady mogą występować: mrowienia i drętwienia nóg, zaniki czucia, a także problemy pęcherzem moczowym. 

Ciężkiej kifozie towarzyszy ucisk układu pokarmowego, co wywołuje dolegliwości, takie jak refluks ora trudności z połykaniem. 

Należy także wspomnieć, że skrzywienie kręgosłupa i związane z nim zaokrąglenie pleców, bardzo często negatywie wpływa na samoocenę, zwłaszcza u osób młodych. 

Jak leczyć pogłębienie kifozy piersiowej? 

Leczenie kifozy piersiowej o nadmiernym pogłębieniu ma na celu zahamowanie postępu krzywizny i przeciwdziałanie poważnym deformacjom. 

Ćwiczenia

Zmiany o łagodnym charakterze podlegają leczeniu zachowawczemu. Zalecana jest fizykoterapia. Odpowiednio dobrane ćwiczenia wzmacniają mięśnie brzucha i pleców, a dzięki temu sprzyjają korygowaniu zniekształcenia kręgosłupa, łagodzą ból oraz poprawiają postawę. Pomocne są ćwiczenia nakierowane na rozciągnięcie napiętych ścięgien podkolanowych oraz wzmocnienie tych obszarów ciała, na które negatywnie wpływa zaburzenie osi kręgosłupa. 

Gorset 

Noszenie gorsetu na pogłębioną kifozę piersiową jest zalecane przede wszystkim pacjentom w okresie wzrostu. Lekarz będzie regularnie dopasowywał gorset w miarę poprawy krzywizny, przy czym czas jego noszenia wyznacza zakończenie fazy wzrostu.  

Gorset ortopedyczny koryguje skrzywienie kręgosłupa poprzez oddziaływanie bierne i czynne. W pierwszym przypadku uwypuklone przez skrzywienie miejsca podlegają uciskowi, co powoduje przesunięcie tkanek. Dodatkowo zmniejsza się nieprawidłowa rotacja kręgów, a cały kręgosłup wydłuża się, co jest możliwe dzięki odpowiedniemu podtrzymaniu tkanek. Korekcja czynna polega na poprawie ustawienia kręgosłupa, zmniejszeniu asymetrii klatki piersiowej w tracie oddychania oraz wzmocnieniu struktury mięśni pleców. 

Więcej na ten temat przeczytasz w artykule Gorset ortopedyczny – czym jest oraz jak go wykorzystać?

Operacja 

Leczenie zabiegowe stosuje się u pacjentów z hiperkifozą wrodzoną, z wadą przekraczającą 70 stopni bądź z silnym bólem pleców. Operacja polega na zespoleniu (technika fuzji) dotkniętych zmianami kręgów w taki sposób, by po zagojeniu tworzyły jedną kość. Połączenie kręgów zmniejsza stopień skrzywienia (nawet o 50 procent) i łagodzi dolegliwości bólowe. 

Jeśli leczenie kifozy piersiowej zostanie podjęte na wczesnym etapie jej rozwoju, z powodzeniem można uniknąć operacji. W większości przypadków zastosowanie metod zachowawczych przynosi bardzo dobre efekty terapeutyczne. 

Masz problem z doborem ortezy? Skorzystaj z bezpłatnych porad naszych fizjoterapeutów. Już dziś umów się na wizytę w jednym z naszych oddziałów.