Aparat słuchowy czy wzmacniacz słuchu?
Niedosłuch, jak i wszelakie inne problemy ze słuchem, wcale nie są tak rzadkim problemem, jak może się wydawać. Nie dotyczą one również wyłącznie osób starszych, choć odsetek seniorów, u których występuje ubytek słuchu, jest rzeczywiście znaczny. Wszystkie te osoby stoją przed koniecznością wyboru rozwiązań, dzięki którym poprawią swój słuch i zniwelują dyskomfort pojawiający się zwłaszcza w tych sytuacjach społecznych, gdy nie są w stanie zrozumieć swojego rozmówcy. Co wybrać w takim przypadku: aparat słuchowy czy wzmacniacz słuchu? Czy te urządzenia działają podobnie i czy można je w ogóle ze sobą porównywać?
Spis treści
Aparat słuchowy – mechanizm działania
Jednym z urządzeń, które pozwalają poprawić słuch jest aparat słuchowy. Z założenia jest on wykorzystywany u osób z niedosłuchem od stopnia lekkiego do głębokiego. Aparat słuchowy wymaga indywidualnego dopasowania do każdego pacjenta. Dobór urządzenia odbywa się m.in. na podstawie badania audiometrycznego oraz weryfikacji w środowisku, w którym na co dzień przebywa pacjent i oczekuje poprawy słyszenia.
Aparat słuchowy zostaje zatem dobrany do jednostkowych potrzeb pacjenta i zajmuje się tym przede wszystkim protetyk słuchu. Badanie słuchu nie jest jednak jedynym elementem tego procesu – konieczne jest również zweryfikowanie, czy pacjent nie posiada wady słuchu, która może uniemożliwiać zastosowanie aparatu słuchowego. W związku z tym często wymaga to zaangażowania wielu specjalistów, np. audiologa, laryngologa.
Czym jest wzmacniacz słuchu?
Wzmacniacz dźwięki z założenia jest produktem, który ma na celu zwiększenie głośności dźwięków, które trudno odbierać nawet u osób z prawidłowym słuchem, np. ze względu na odległość od źródła dźwięku czy jego niską częstotliwość. Zgodnie z definicją wzmacniacz słuchu nie służy do stosowania u osób z niedosłuchem i ma wyłącznie powodować, że dany dźwięk staje się głośniejszy i wyraźniejszy w odbiorze.
Dostępne na rynku w Polsce urządzenia PSAP – bo takim skrótem określa się również wzmacniacz słuchu – są raczej dość prostymi technicznie rozwiązaniami. Jednocześnie w przypadku wzmacniaczy słuchu te bardziej zaawansowane urządzenia, cenowo można przyrównać do najtańszych aparatów słuchowych, na które wielu przysługuje pacjentom refundacja.
Różnice między aparatem słuchowym a wzmacniaczem słuchu
Trzeba wiedzieć o tym, że wzmacniacz dźwięku pełni rolę liniowego wzmacniacza akustycznego. Co to konkretnie oznacza? W przypadku wzmacniaczy częstotliwość jest niezmienna i w związku z tym nie ma możliwości indywidualnego dopasowania takiego sprzętu do jego użytkownika, biorąc pod uwagę jego charakterystykę słyszenia. Wzmacniacze jednakowo podnoszą poziom natężenia różnych dźwięków, więc nie tylko lepiej i wyraźniej można odbierać, np. mowę, ale również dźwięki i wszelkie hałasy z otoczenia, co zdecydowanie nie jest zjawiskiem pożądanym.
Dodatkowo takie wzmacniacze można również kupić właściwie bez żadnego nadzoru i w sytuacji, gdy osoba cierpiąca na znaczny ubytek słuchu (niedosłuch) skorzysta z takiego rozwiązania, niestety może mieć to negatywny wpływ na jej funkcjonowanie i długoterminowo pogłębić jego problemy.
Można zatem stwierdzić, że oprócz różnicy polegającej na tym, że aparat słuchowy można dostosować do stopnia uszkodzenia słuchu,to również są to sprzęty przeznaczone dla zupełnie innych użytkowników. Wzmacniacz słuchu, choć pozwala wzmocnić odbierane dźwięki, nie zastąpi profesjonalnego aparatu słuchowego u osób niedosłyszących.
Podsumowując: mechanizm działania, jak i przeznaczenie wzmacniaczy dźwięków oraz aparatów słuchowych są różne. Wzmacniacz nie może być w związku z tym stosowany jako zastępnik dla sprzętu medycznego, jakim jest aparat słuchowy.
Jak mogę sprawdzić, czy potrzebuję aparatu słuchowego?
Jednym z pierwszych kroków, które należy wykonać, gdy zauważymy pogorszenie słuchu, jest zweryfikowanie, z czego ten problem może wynikać. Należy sprawdzić, czy nie jest to efekt nieprawidłowej higieny i powstawania np. czopów woskowiny w obrębie przewodu słuchowego.
Bezpłatne badanie słuchu można wykonać w bardzo wielu centrach, które nie tylko pomagają w diagnostyce zaburzeń słuchu, ale również doborze sprzętu. W ramach takiego sprawdzania wykonywany jest test słuchu, jak i przeprowadzane są także badania na zrozumienie mowy, dzięki czemu można dowiedzieć się, w jakim stanie jest nasz narząd słuchu.
Wskazaniami do takiego badania jest nie tylko odczuwanie pogorszenia słuchu czy gorsze rozumienie mowy (zauważalne zwłaszcza podczas rozmów w otoczeniu hałasów), ale także obecność szumów usznych.
Badanie słuchu wykonywane jest przez doświadczonych protetyków słuchu, którzy po jego przeprowadzeniu dokonują interpretacji uzyskanych wyników, dając tych samym informację zwrotną co do stanu naszego narządu słuchu.
Jak dobrać odpowiedni aparat słuchowy? Jak wygląda proces doboru aparatu słuchowego?
Jeśli jest już pewne, że pacjent powinien nosić aparat słuchowy, protetyk słuchu przystępuje do kolejnych testów, które pozwolą mu dowiedzieć się, jaki sprzęt będzie najlepszy dla danej osoby. Określana jest wielkość wkładek do uszu, długość przewodów oraz sprawdzane są inne aspekty techniczne, które są ważne nie tylko dla prawidłowego funkcjonowania aparatu, ale także komfortu jego noszenia.
Następnie konieczne jest dostosowanie sprzętu do słuchu pacjenta, do czego wykorzystuje się m.in. badanie progu słyszenia pacjenta. Nie każdy aparat sprawdzi się w sytuacji, gdy doszło do znaczącego pogorszenia słuchu
Oczywiście taki aparat słuchowy należy sprawdzić opierając się zarówno na odczuciach pacjenta, np. poprawy zrozumienia mowy podczas rozmowy ze specjalistą, ale także weryfikując poprzez testy akumetryczne. Sprawdzamy również, jak na odbiór mowy wpływają głośne dźwięki z otoczenia.
Aparat słuchowy warto przed zakupem sprawdzić i przetestować w warunkach domowych, tj. wszelkich rzeczywistych sytuacjach, w których później ten sprzęt będzie wykorzystywany. Dzięki temu można zweryfikować poprawność ustawień, a jeśli zajdzie taka potrzeba, ponownie wykonać testy słuchu oraz samego działania aparatu słuchowego.
Nowoczesne aparaty słuchowe są stosunkowo lekkie i można je bardzo dobrze dostosować do pacjenta. Pozwalają również na dość naturalny odbiór dźwięków, choć sam proces przyzwyczajenia się pacjenta to brzmienia swojego głosu oraz głosu innych w aparacie wymaga czasu.
Pacjent po zaopatrzeniu w aparat słuchowy odbiera dźwięki w inny sposób niż wtedy, gdy jego słuch był prawidłowy. Trzeba pamiętać o tym, że odbieramy dźwięki przy pomocy struktur w obrębie kanału słuchowego, ale to mózg jest odpowiedzialny za ich interpretację. Z tego powodu taka zmiana nie zachodzi od razu i zupełnie naturalne jest to, że początkowy – nie zawsze satysfakcjonujący i w pełni naturalny – odbiór dźwięków będzie z czasem się zmieniał.
W związku z tym ważne jest nie tylko odpowiednie dopasowanie aparatu słuchowego, ale także wdrożenie treningu słuchowego, który m.in. przywraca umiejętność rozumienia mowy. Dużym wsparciem mogą okazać się konsultacje psychologiczne, zwłaszcza dla tych pacjentów, którzy mają trudność z pogodzeniem się z faktem występowania u nich ubytku słuchu.
Bibliografia:
Czyż, A. Nowoczesność w protetyce słuchu a możliwość wykorzystania szansy na poprawę percepcji słuchowej przez pacjentów. Studia Paedagogica 2016, t. VII, s. 77-86.
Poremski, T., Szymański, P., Kostek, B. Aparat słuchowy a alternatywne urządzenia poprawiające słyszenie. Otorynolaryngologia 2018, 17(2): 49-56.
Rostkowska, J., Pankowska, A. Trening słuchowy u osób zaopatrzonych w aparaty słuchowe po 60 roku życia. Nowa Audiofonologia 4(2), 2015: 69–74.
