Jak poprawić słuch bez aparatu słuchowego?
Proces starzenia nie jest jedyną przyczyną pojawienia się problemów ze słuchem, które im bardziej są nasilone, tym mocniej utrudniają codzienne funkcjonowanie. Ubytek słuchu może być efektem urazu czy powikłaniem choroby, ale do jego wystąpienia przyczynia się do również nieprawidłowa higiena uszu. Skuteczne leczenie niedosłuchu musi więc uwzględniać ustalenie powodu niedosłuchu czy rodzaju niedosłuchu. Problemy ze słuchem nie muszą od razu oznaczać konieczności noszenia aparatu słuchowego, ale pojawiające się szumy uszne czy problemy ze zrozumieniem mowy powinny skłaniać do wizyty u protetyka słuchu oraz lekarza.
Spis treści
Jakie są powody niedosłuchu?
Częstotliwość problemów ze słuchem wzrasta wraz z wiekiem i u zdecydowanej większości osób ubytek słuchu jest związany właśnie procesem starzenia się struktur ucha i czasem ekspozycji na czynniki niekorzystne czynniki zewnętrzne. Przyczyny niedosłuchu są ściśle powiązane ze środowiskiem, w którym funkcjonujemy – życie w nieustannym hałasie czy głośne słuchanie muzyki z biegiem lat powodują ubytek słuchu. Wśród dzieci czy młodzieży częściej wykrywa się niedosłuch na konkretnych częstotliwościach, związany z narażeniem na głośne dźwięki podczas słuchania muzyki przez słuchawki.
Jakie są inne przyczyny niedosłuchu? Niedosłuch przewodzeniowy wrodzony związany jest z nieprawidłowościami rozwojowymi ucha wewnętrznego i środkowego. Wyróżnia się także niedosłuch przewodzeniowy nabyty, którego przyczyną mogą być:
- czop woskowinowy w przewodzie słuchowym zewnętrznym – do jego wystąpienia przyczynia się nieprawidłowa higiena uszu,
- zapalenie ucha zewnętrznego lub środkowego,
- nowotwory ucha zewnętrznego i środkowego,
- choroby uszu, np. otoskleroza.
Problemy ze słuchem pod postacią niedosłuchu odbiorczego nabytego są efektem stosowania leków ototoksycznych (np. dirutetyki pętlowe, NLPZ, aminoglikozydy), przebytych zakażeń wirusowych (świnka, grupa), zakażeń bakteryjnych (zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych) czy urazów mechanicznych i akustycznych. Przyczyny utraty słuchu obejmują również choroby metaboliczne, neurologiczne i problem zdrowotny, jakim jest autoimmunologiczna choroba ucha wewnętrznego czy uszkodzony nerw słuchowy.
Symptomy problemów ze słuchem
- Szumy uszne
Nie są spowodowane przez czynniki zewnętrzne. Szumy uszne bywają zwiastunem problemów w uchu wewnętrznym (np. jego uszkodzenia), ale mogą wystąpić również u chorych z nadciśnieniem. W przypadku tej drugiej grupy na poprawę słuchu może wpłynąć aktywność fizyczna, która umożliwi rozluźnienie całego ciała oraz wyregulowanie ciśnienia krwi.
- trudności ze zrozumieniem mowy,
- potrzeba wielokrotnego powtórzenia zdania przez rozmówcę, aby zostało ono usłyszane i zrozumiane,
- trudności z utrzymywaniem rozmowy i podążaniem za nią, gdy odbywa się w głośnym otoczeniu lub uczestniczy w niej jednocześnie kilka osób,
- osoba nie słyszy cichych dźwięków, przestaje na nie reagować,
- w związku z problemami ze słuchem osoba unika spotkań towarzyskich czy załatwiania spraw urzędowych i ogranicza aktywności, które wiążą się z interakcją międzyludzką (charakterystyczne dla osób starszych).
Utrata słuchu ma zwykle ma charakter stopniowy. Zwłaszcza niedosłuch odbiorczy powoduje przytłumienie słuchu, które początkowo może nie być zauważalne dla samego chorego. Dostrzega to otoczenie, np. radio czy telewizor w domu osoby z niedosłuchem grają bardzo głośno.
Leczenie niedosłuchu
To, w jaki sposób można poprawić słuch, w dużej mierze zależy od przyczyny utraty słuchu. Niedosłuch przewodzeniowy eliminuje się poprzez leczenie zachowawcze lub operacyjne. Natomiast odbiorczy ubytek słuchu przede wszystkim wymaga leczenia zachowawczego. Protezowanie, czyli wykorzystywanie aparatów słuchowych oraz rozmaitych implantów zalicza się do najczęstszych metod poprawy słuchu. Natomiast jak poprawić słuch bez aparatu słuchowego? Przede wszystkim kluczowe jest ograniczenie przebywania w nieustannym hałasie, narażenia na głośne dźwięki czy wyeliminowanie takich przyzwyczajeń jak głośne słuchanie muzyki w słuchawkach. To często pozytywnie wpływa nie tylko na nasze uszy, ale również na codzienne funkcjonowanie. Zawsze jest to korzystne zdrowotnie działanie, ale niekoniecznie pozwoli lepiej słyszeć osobom, u których ubytek słuchu jest znaczny.
Sprawdź też: Czy niedosłuch może się cofnąć?
Wzmacniacze dźwięku a aparat słuchowy
Jednym z rozwiązań są osobiste wzmacniacze dźwięku. Przeznaczone są do wzmacniania dźwięku w celu np. słuchania dźwięków natury czy kiedy ktoś nie słyszy cichych dźwięków z dużej odległości – takich, które trudno usłyszeć osobie z prawidłowym słuchem. Z założenia nie są to jednak urządzenia mające na celu poprawić słuch u osób, u których wystąpił ubytek słuchu. Nie można zatem porównać ich działania do aparatów słuchowych, których dobór poprzedza badanie słuchu realizowane podczas wizyty u protetyka słuchu. Możliwość indywidualizacji powoduje, że to wciąż apy jest najczęściej wybieranym sposobem na to, by poprawić słuch.
Jednak jak poprawić słuch bez aparatu słuchowego i czy w ogóle jest to możliwe? Utratę słuchu nie zawsze poprzedzają jakieś objawy czy zauważalny ubytek słuchu. Nagła głuchota idiopatyczna rozwija się bardzo szybko – chory zmaga się z uczuciem zatkania ucha. Pojawiają się szumy uszne, zaburzenia równowagi, czasem zawroty głowy. Takie zdarzenie powoduje przytłumienie słuchu, ale równie dobrze spowodować także całkowitą utratę słuchu. U części osób może ustąpić samoistnie, niezależnie od tego, jakie leczenie niedosłuchu i ogólnoustrojowe leczenie zostało wdrożone. Są to jednak stosunkowo rzadkie sytuacje i marginalny odsetek przypadków problemów ze słuchem.
Bez względu na to, czy aparat słuchowy lub implant staną się u danej osoby sposobem na to, by poprawić słuch, warto wdrażać higienę słuchu, polegającą na unikaniu ekspozycji na głośne dźwięki oraz odpowiednią higienizację uszu.
Bibliografia:
Lachowska, M. Diagnostyka różnicowa zaburzeń słyszenia. Neurologia Po Dyplomie 2012, t. 7, nr 6, s. 47-53.
Poremski, T., Szymański, P. Kostek, B. Aparat słuchowy a alternatywne urządzenia poprawiające słyszenie. Otorynolaryngologia 2018, 17(2): 49-56.
Jedlińska, A., Bieńkowska, K.I. Utrata słuchu w wieku senioralnym – implikacje praktyczne. Praca Socjalna nr 6(34) 2019, s. 15–31.
