Choroba Osgood-Schlattera – co musisz o niej wiedzieć?
Choroba Osgood-Schlattera, nazywana niegdyś jałową martwicą guzowatości kości piszczelowej, to schorzenie, które rozwija się najczęściej u osób młodych, aktywnych fizycznie. Jej przyczyny nie zostały jednoznacznie wyjaśnione, istnieje prawdopodobieństwo, że ma ona związek z przeciążeniem struktur kolana na skutek regularnego, intensywnego wysiłku. Najczęściej dotyczy młodzieży, u której układ ruchu nie jest w pełni ukształtowany, a zatem podatny na rozwój niekorzystnych zmian. Jak się objawia i jak wygląda leczenie choroby Osgood-Schlattera?
Spis treści
Choroba Osgood-Schlattera – czym jest i jakie ma przyczyny?
Jeśli nasze dziecko – miłośnik piłki nożnej, koszykówki czy lekkoatletyki – zgłasza ból kolana nasilający się przy dotyku, samo kolano jest spuchnięte, a tuż pod rzepką wyraźnie wyczuwalne jest zgrubienie, możemy mieć do czynienia z chorobą Osgood-Schlattera.
Pod tą nieco tajemnicza nazwą kryje się schorzenie, w przebiegu którego dochodzi do uszkodzenia guzowatości kości piszczelowej. Guzowatość to struktura znajdująca się na samym obrzeżu piszczeli – jest miejscem, w którym więzadło rzepki przyczepia się do kości. Można wyczuć je pod palcami kilka centymetrów poniżej kolana jako niewielką, nierówną wypukłość. U osób zmagających się z chorobą Schlattera w obrębie guzowatości dochodzi do rozwoju stanu zapalnego, który wywołuje szereg nieprzyjemnych dolegliwości.
Przyczyny choroby Osgood-Schlattera nie są do końca poznane. Najbardziej znana teoria mówi o tym, że rozwija się na podłożu martwicy obejmującej kość (stąd używane dotąd określenie „jałowa martwica guzowatości kości”, przy czym słowo „jałowa” wskazuje na to, że proces nie jest wywołany przez drobnoustroje). W ostatnich latach pojawiły się jednak badania na nowo określające możliwe przyczyny schorzenia, kwestionujące jednocześnie martwicę. Wyniki jednych z nich sugerują, że źródłem choroby mogą być zmiany degeneracyjne i infekcje, zgodnie z innymi przyczyna może tkwić w złamaniu typu przeciążeniowego.
Pewnym jest, że choroba rozwija się najczęściej u dzieci i młodzieży w wieku między 8 a 15 rokiem życia, najczęściej u chłopców (najprawdopodobniej ze względu na ich większą aktywność fizyczną). Nie oznacza to jednak, że nie może wystąpić u aktywnych dorosłych. Najbardziej narażone są na nią osoby, które uprawiają dyscypliny wymagające intensywnych biegów, skoków i kopnięć.
Sprawdź także: Ból kolan – przyczyny i rozwiązania problemu
Choroba Osgood-Schlattera rozwija się u dzieci i młodzieży w wieku 8 a 15 lat.
Jakie są objawy choroby Osgood-Schlattera?
Do najbardziej charakterystycznych objawów schorzenia należą:
- tkliwość wyczuwalna około 5-7 cm poniżej rzepki,
- ból kolana nasilający się w czasie aktywności i bezpośrednio po jej zakończeniu,
- opuchlizna w miejscu guzowatości, przez którą jest ona wyraźnie wyczuwalna,
- zaczerwienienie i ocieplenie kolana i najbliższej okolicy,
- zwiększone napięcie mięśniowe, zwłaszcza mięśnia czworogłowego uda.
W trafnej diagnostyce choroby Osgood-Schlattera wprawnemu lekarzowi ortopedzie może wystarczyć wywiad i obserwowane objawy, jednak zdarza się, że konieczne jest wykonanie zdjęcia RTG kolana, które uwidacznia rozrost guzowatości kości lub jej defragmentację.
Jak wygląda leczenie choroby Osgood-Schlattera?
Leczenie choroby Osgooda jest przede wszystkim zachowawcze i polega na unikaniu aktywności fizycznej mogącej doprowadzić do zaostrzenia objawów. W terapii stosuje się również:
- niesteroidowe leki przeciwzapalne,
- terapię manualną,
- ćwiczenia fizjoterapeutyczne,
- zabiegi z zakresu fizykoterapii.
Ortezy dostępne w naszym sklepie internetowym: Rehband 105230, Rehband 105417, Active Line Knee Support.
Postępowanie fizykalne jest zależne od etapu choroby. W fazie ostrej dopuszczalne jest delikatnie rozciąganie mięśni, wykonywanie niezbyt angażujących ćwiczeń stabilizacyjnych, rozluźniających (zalecany jest także kinesiotaping), które z czasem stają się coraz bardziej zaawansowane. Zastosowanie znajdują zabiegi laseroterapii, magnetoterapii, następnie sonoterapii, fonoforezy czy prądów interferencyjnych.
Przeczytaj również: Orteza stawu kolanowego – jakie jest dofinansowanie, kiedy i komu przysługuje refundacja?
Ćwiczenia w chorobie Schlattera
W czasie rehabilitacji fizjoterapeuta może zalecić wykonywanie różnorodnych ćwiczeń, np.:
- naprzemienne ułożenie kończyny górnej z wyprostem kończyny dolnej w leżeniu tyłem,
- ćwiczenia stabilizacyjne w siadzie na piłce z wykorzystaniem taśm,
- przysiady jednonóż z jedną nogą opartą na piłce na niestabilnym podłożu,
- ćwiczenia podporowe w pozycji typu plank.
Celem rehabilitacji z chorobie Osgood Schlattera jest przede wszystkim zmniejszenie dolegliwości bólowych, zniesienie uczucia sztywności mięśni, zwiększenie siły mięśniowej oraz zwiększenie ruchomości kończyny.
Stabilizator na kolano w chorobie Osgood-Schlattera
W pierwszym stadium rozwoju schorzenia, kiedy konieczne jest ograniczenie wykonywanych ruchów, zalecane bywa korzystanie z ortezy kolana, której zadaniem jest stabilizacja jego struktur. Orteza, najlepiej półsztywna, powinna zostać odpowiednio dobrana – musi anatomicznie przylegać do kończyny i nie ograniczać nadmiernie swobody poruszania się. Do dyspozycji mamy różne modele – zarówno zabudowane, jak i takie, które umożliwiają dostęp do bolesnego miejsca. Wybór najlepiej skonsultować z wykwalifikowanym fizjoterapeutą.
Czego nie wolno?
Pytanie o ograniczenia często pada w kontekście zwiększenia efektywności leczenia. Po zdiagnozowaniu choroby Schlattera z pewnością przeciwwskazana jest angażująca aktywność ruchowa. Młody sportowiec, choć może być mu trudno to zaakceptować, powinien zrezygnować z uprawiania ulubionego sportu do momentu powrotu do zdrowia. Odradza się także wchodzenie po schodach. W przypadku dziewcząt nie jest zalecane chodzenie w butach na obcasie.
Choroba Osgood-Schlattera może okresowo nawracać, jednak z reguły mija po zakończeniu okresu dorastania.
